‘IK HUIL en
ik lach’


SKIN voert geregeld zogenoemde passie projecten uit. Projecten die we niet in opdracht doen van een opdrachtgever, maar omdat we hier graag tijd, energie en creativteit in steken. ‘Ik huil en ik lach’ portretteert mensen die met verlies door het leven moeten. het is onze uitdaging om het verhaal te vertellen, zonder teveel woorden. We hopen dat het bijdraagt aan meer omzien naar elkaar, begrip en verbinding.

Marije (25)

“Nu mijn Daniël er niet meer is, voelt het zo overweldigend en beangstigend om het leven alleen te moeten leven - weer verder te gaan. Dit, terwijl we allebei super jong zijn/waren en nog maar 14 maanden getrouwd. Mijn man heeft eerst 5 jaar op de wachtlijst gestaan voor een harttransplantatie. In 2020 was het zover en het leek allemaal super goed te gaan. We waren God zo ontzettend dankbaar. Tot hij een half jaar later ziek werd en bleek dat hij een zeldzame vorm van kanker had. Chemo's volgden, we trouwden ergens tussen de kuren. Het getrouwde leven begon, het leek eerst ook te zijn dat mijn man weer gezond was. Tot een half jaar later de kanker weer terug was. Onbegrijpelijk. Uiteindelijk, vele kuren later en een stamceltransplantatie is hij overleden. Zijn lichaam kon het allemaal niet meer aan - hij was te kwetsbaar. De artsen wisten het ook niet meer. Ontzettend moeilijke weken en dagen zijn het geweest. In de hele periode dat wij elkaar gekend hebben, heeft altijd de liefde voor God centraal gestaan. Het genieten van de kleine dingen die we wel konden doen in ons leven en dankbaar zijn voor wat we hadden.”

“Nu mijn Daniël er niet meer is, voelt het zo overweldigend en beangstigend om het leven alleen te moeten leven. Om weer verder te gaan, alles alleen te doen, zonder hem. Het gemis gaat gewoon zoveel dieper dan alleen het feit dat hij er niet meer is, het is ook het leven wat je samen had en de dingen waar je samen van droomde. Ook daar rouw je om. De kinderen die je samen nooit meer zult kunnen krijgen… Het is elk dingetje wat je in huis ziet wat je aan hem doet denken.”

KEES (23)

“Twee jaar geleden overleed plotseling mijn moeder. Ik was 21 jaar en ik voelde me vaak onbegrepen in deze wereld. Mijn moeder was voor mij degene bij wie ik terecht kon en die al wist dat er iets aan de hand was, voordat ik zelf iets hoefde te zeggen. Toen het gemis plotseling heftig, voelbaar en duidelijk naar voren kwam, kreeg ik een uitgeblust gevoel. Ik dacht na over de zin van het leven en zag het nut niet als het zo moest gaan. Door professionele hulp leerde ik omgaan met rouw, maar ik kwam er ook achter dat rouw nooit stopt… Ik merk nog steeds dat de rouw me soms overvalt. Bijvoorbeeld als iemand iets over zijn of haar moeder vertelt. Dat raakt me dan weer en dan besef ik me weer dat ze nooit bij grote mijlpalen in mijn leven zal zijn. Alhoewel ik wel goed met de situatie om kan gaan, vind ik het moeilijk dat ik vaak niet aan anderen uit kan leggen hoe het is en hoe het voelt.”

Esther (26)

“In januari 2022, 6 weken nadat Pieter en ik elkaar hadden leren kennen en de vonk tussen ons was overgeslagen, kreeg Pieter de verpletterende diagnose Alvleesklierkanker…

Ondanks dat we zo kort samen waren, voelde dit echt alsof het zo moest zijn dat onze paden elkaar precies vlak daarvoor moesten kruisen. Voor mij was het meteen duidelijk: ik blijf. En ik ga naast hem staan in deze bijna onmogelijke strijd. Een zwaar jaar volgde, wat gepaard ging met heel veel moeilijke momenten maar ook een jaar waarin onze liefde voor elkaar steeds dieper en intenser werd. Een band die ik met geen pen beschrijven kan. Toen duidelijk werd dat Pieter de strijd ging verliezen, hebben we onze grootste wens nog in vervulling kunnen laten gaan: trouwen. Ondanks Pieters slechte gezondheidstoestand en de heftige pijn die hij had, was het de mooiste dag van ons leven. Natuurlijk een dag met een lach en een traan, maar we waren zo blij en dankbaar dat we onze liefde voor elkaar nog hebben mogen bezegelen met al onze geliefden om ons heen. Helaas heeft ons huwelijk maar 10 dagen mogen duren en heb ik Pieter los moeten laten.. In de periode na het overlijden van Pieter voelde alles zo nutteloos. De hele wereld kon me gestolen worden. Ik nam het andere mensen kwalijk dat zij doorgingen met leven terwijl mijn leven letterlijk stil stond. Boos op God was ik ook, waarom dit ons moest overkomen. Ik heb me ook vaak afgevraagd of ik ooit nog wel iets van geluksgevoelens zou kunnen ervaren. Nu, 5 maanden later, merk ik dat ik weer kan genieten van kleine dingen. Ondanks dat dit in het begin vaak gepaard ging met schuldgevoelens, kan ik dit nu steeds beter relativeren en besef ik mij dat Pieter niets liever had gewild dan dat ik weer gelukkig zou worden. Ondanks dat ik Gods weg nog niet helemaal begrijp, zie ik wel steeds meer Zijn leiding en probeer daar ook op te vertrouwen. Dat Hij voor mij zorgt en weet wat het beste is voor mij. De scherpe pijn zoals in het begin vervaagt misschien een beetje, maar het gemis blijft. Naast de leegte die er is, vind ik het moeilijkste dat alles wat ik nu mee maak, zonder hem is. En dat ik dat niet meer met hem kan delen. Maar bij alles wat ik doe, draag ik hem in mijn hart. Er is geen handboek voor en soms weet iemand die rouwt zelfs niet eens waar hij/zij behoefte aan heeft. Als ik voor mezelf spreek, kan dit per dag en soms zelfs per uur verschillen. Soms is er heel veel behoefte om te praten met mensen en soms juist om alleen te zijn. Ga het gesprek aan met die persoon die iemand is verloren. En vraag vooral wat diegene op dat moment van jou nodig heeft. Verder wil ik nog meegeven dat rouwen ook in fases komt. En dat dingen vanaf de zijlijn ook anders kunnen lijken dan dat ze daadwerkelijk zijn. Een lach aan de buitenkant, kan een huilend hart maskeren. Oordeel dus niet te snel over wat je aan de buitenkant ziet. Dat vind ik dus ook het mooie aan dit fotoproject, mensen bewust te maken dat rouwen en verwerken gepaard gaat met heel veel verschillende fases en emoties, die er allemaal mogen en kunnen zijn. Ik sta door deze gebeurtenis veel bewuster in het leven. Ik besef me steeds meer dat we ons als mensen vaak zo druk maken om onbelangrijke dingen en dat dat allemaal zo relatief wordt als je ziek wordt. Wat er dan nog over blijft zijn de kostbare momenten met onze geliefden. En dat zou ik mensen ook mee willen geven: koester wat je hebt. En focus op wat écht belangrijk is in het leven.“

BERRY (32)

“Zaterdags stonden we nog te vliegeren op het strand op een weekendje weg met het hele gezin en toen we elkaar zondags gedag zeiden hadden we geen idee dat het ons laatste afscheid zou zijn. Op donderdag 26 mei 2022 hebben we hem na een onwaarschijnlijk plotselinge hersenbloeding met daaropvolgende complicaties los moeten laten. Mijn vader was een bewogen man en vader. Hij was betrokken en aanwezig. In rust of (extreem) flauwe grappen die je van verre aan zag komen genoot hij van het leven en gezin. Hij is 56 geworden. De leegte die achterblijft is een nieuwe leegte en één waar me mee (hebben) moeten leren leven. Maar het leven gaat door en we kunnen ook steeds vaker weer genieten en lachen, wanneer we als gezin bij elkaar zijn. Maar niet meer precies zoals vroeger.”

Rozemarijn (43)

“Het was maart 2023 dat mijn man Arie (49 jaar) overleed. In mei 2021 kregen we te horen dat Arie ongeneeslijk ziek was. Vanaf dat moment stond ons leven gelijk op z’n kop. Een complete rollercoaster aan emoties die dan voorbijkomt. Arie’s ziek-zijn is een moeilijk en zwaar traject geweest. Voor hem zeker, maar ook voor mij als zijn geliefde en mantelzorger. Als medewerker in de zorg denk je dat je thuis ook wel de zorg kunt leveren en dat dat eenvoudig is te combineren met de liefde en de steun voor hem. Het was ook ‘mooi’ om dit te kunnen doen, maar tegelijk ook heel zwaar. Door de combinatie van werk en zorg bleef er weinig tot geen tijd over voor mijzelf. Op dat moment vind je dat ook niet erg, niet belangrijk. Samen vochten we voor herstel en toen het herstel onmogelijk leek, zorgde ik voor alle zorg en steun die Arie nodig had. Mijn man was afhankelijk van mij. Natuurlijk vocht ik daarvoor. Zijn wens om thuis te blijven respecteerde ik, totdat … Op gegeven moment lukte het mij en de mensen om ons heen niet meer om de zorg in ons huis te blijven geven. Met pijn in mijn hart is hij naar het hospice gegaan. Ik stuitte op onbegrip hierover in mijn omgeving. En nog steeds voel ik dat mensen mij deze beslissing kwalijk nemen. Onterecht, want ik wilde de beste zorg voor hem en die konden wij niet meer bieden. Het onbegrip hiervoor maakt ook dat ik het moeilijk vind om recht te doen aan mijn eigen emoties. Arie was een grote sterke man die niet opgaf. Hij hechtte veel aan het Ieven en aan ‘zijn dorp’ in de polder. We hadden het goed samen, waren beide sportief en gingen graag naar de Veluwe toe met de honden. Natuurlijk hadden we samen dromen over wat we nog wel zouden willen. Maar alles viel, zodra de diagnose werd uitgesproken, vrijwel direct weg. Het voelt allemaal nog maar kort geleden, als een paar weken… In het begin wordt er nog aan je gevraagt hoe het gaat, of je het kan verwerken maar met het verstrijken van de dagen, weken, maanden neemt dit af. Er wordt gedacht dat je je Ieven wel voortzet, de draad oppakt zoals voor de diagnose, zoals voor het verlies. Maar zo werkt het echt niet. En toch is er ook die lach op mijn gezicht. Het genieten van de natuur, die cliënt die een stap voorwaarts zet. Daar kan ik van genieten. Ik probeer mijn Ieven weer op de rit te krijgen, hoe moeilijk dit ook is. Het gemis heeft nog zoveel ruimte in mij nodig. Het zijn de dagelijkse dingen, de dingen die zo gewoon leken, die zo moeilijk zijn. Het alleen thuis komen, koken voor je zelf, beslissingen nemen… het is en blijft moeilijk. Dit zal nog Iang zo blijven.... ik mis mijn man, mijn maatje elke dag steeds meer. Het gemis én de rouw is zoveel meer dan dat men vaak aan de buitenkant ziet.”

marieke (30)

“Op mijn 18e heb ik Yoeri ontmoet en we zijn vrij snel in Rotterdam samen gaan wonen. Yoeri was werkloos, had ook schulden, maar heeft hard gewerkt om alles af te lossen. We droomden van een groot gezin. Toen ik ongeveer 10 weken zwanger was bleek Yoeri urachus-kanker te hebben, een zeldzame vorm van kanker. Hij werd hiervoor behandeld en geopereerd, en even zag de toekomst er rooskleurig uit. Ik beviel van een prachtige dochter en hij was aan het herstellen. Toen zakte Yoeri in elkaar van de pijn. We moesten vaak naar het ziekenhuis, maar werden elke keer naar huis gestuurd. De bedden waren nodig voor de Coronapatiënten. Vlak voor de eerste verjaardag van onze dochter ging het niet meer, en eindelijk hadden we een dokter die wel de moeite nam om hem te onderzoeken. Yoeri bleek uitzaaiingen te hebben. We waren erg boos. We wisten namelijk dat het niet goed zat, maar we werden niet serieus genomen. Het gevoel van machteloosheid; het gevoel dat je misschien nog meer had kunnen doen… dat voelt nog steeds wrang. Hij was uitbehandeld, we konden niks meer doen. We zijn getrouwd in het ziekenhuis, om te zorgen dat mijn dochter en ik niet op straat kwamen te staan na zijn overlijden. Na het ziekenhuis werd Yoeri overgebracht naar een hospice. Hij heeft gestreden tot het bittere eind. Een aantal dingen hielden hem op de been: Hij wilde bijvoorbeeld nog de gipshanden zien die we hadden gemaakt samen met ons dochtertje en onze trouwringen die later binnen zouden komen. Ook moest er veel geregeld worden. Toen hij hoorde dat alles financieel geregeld was, kreeg hij eindelijk rust. Hij heeft onnodig veel pijn geleden, maar hij wilde tot de laatste minuut zijn leven leiden. Logisch ook, voor iemand die 30 is en midden in het leven staat. Het maakt mij nog steeds kwaad, het voelt oneerlijk. Hij heeft al die tijd zo geknokt voor een toekomst, voor zijn gezin. En in 1 klap was alles weg. Ruimte voor mijn verdriet was er niet, gaf ik mezelf ook niet. Je bent iedereen aan het troosten nadat je het slechte nieuws brengt. Af en toe vraagt iemand hoe het gaat, maar het is snel vergeten. Het leven gaat door. Ook de begrafenis was moeilijk. Door Corona mocht ik maar 35 mensen uitnodigen, dit zorgde voor onbegrip. Ik moest dus kiezen wie er bij aanwezig mochten zijn. Ik heb na de begrafenis een maand lang bij mijn zwager en een zus gewoond, omdat ik bang was dat ik in elkaar zou storten en niet voor mijn dochtertje kon zorgen. Na die maand ging ik terug naar huis. Het was stil en leeg… Als ik terugkijk op deze periode voelt het als een grote waas. Ik stond op survivalmodus en ben door gegaan. Nadat er tegenover mijn huis in Rotterdam een grote explosie had plaatsgevonden begin dit jaar, die bij ons thuis ook de ramen eruit sloeg, werd het te veel voor mij. Ik kon niet meer, had paniekaanvallen en had hulp nodig. Ik had mezelf niet de tijd gegeven om te rouwen en om te verwerken, en deze gebeurtenis was de druppel. Is er weer hoop? Hoop is er altijd… En dat vind ik in mijn dochtertje, Charlotte. Ze lijkt op haar vader, dat is een cadeautje. Op een dag kwam ze uit school en zei ze zonder enige aanleiding: “Papa is dood”. Dit kwam bij mij wel even binnen. Ze is nu op een leeftijd dat ze vragen krijgt en dingen wilt begrijpen. Hoe ga je daarmee om? We praten veel ook lees ik haar boekjes voor zoals het verhaal van Woezel en Pip, daarin wordt de dood op een kinderlijke wijze uitgelegd. Ik vertel haar ook veel verhalen over haar papa met foto’s. Ik vertel haar vooral dat papa van haar hield, super trots op haar is en nu een mooie ster aan de hemel is. Soms word ik nog wakker en denk ik dat het allemaal een droom is. Een nare droom. Die hoop blijf je vasthouden. 16 juli is het 4 jaar geleden, ik ga voor het eerst werken op deze dag, voorgaande jaren heb ik vrij gevraagd. Ik vind het spannend, zie er tegen op, maar ik moet weer door. Het is voor veel mensen moeilijk te begrijpen hoe het is om je soulmate te verliezen en om door te moeten leven zonder. Dat het goed is om de tijd te nemen om te rouwen. Men verwacht dat je het leven vanzelf weer oppakt. Maar iedereen verwerkt dit anders, en de 1 heeft meer tijd nodig dan de ander. Ik heb na de dood Yoeri een tattoo gezet. Toen hij in de hospice lag droomde hij dat en nacht dat hij vloog, dat hij een buizerd was. Daarom heb ik een buizerd op mijn arm, samen met een klok met het tijdstip waarop hij overleden is. Het gaf hem rust. En dat geeft mij ook rust.”